Органикалық қоспаларды қолдана отырып, металлмен ластанған топырақты фиторемидиациялау

Белсендірілген көмірдің құрамында көмірден алынған көміртекті материал бар. Белсендірілген көмір өсімдік тектес органикалық материалдарды пиролиздеу арқылы алынады. Бұл материалдарға көмір, кокос қабықтары және ағаш жатады.қант қамысы қосылған багасса,соя қабығыжәне жаңғақ (Dias et al., 2007; Paraskeva et al., 2008). Шектеулі ауқымда,жануарлардың көңібелсендірілген көмір өндіру үшін де қолданылады. Белсендірілген көмірді ағынды сулардан металдарды кетіру үшін пайдалану кең таралған, бірақ оны ластанған топырақтарда металды иммобилизациялау үшін пайдалану кең таралмаған (Gerçel және Gerçel, 2007; Lima және Marshall, 2005b). Құс көңінен алынған белсендірілген көмірдің металды байланыстыру қабілеті өте жақсы болды (Lima және Marshall, 2005a). Белсендірілген көмір кеуекті құрылымына, үлкен беткі ауданына және жоғары адсорбциялық қабілетіне байланысты топырақ пен судағы ластаушы заттарды тазарту үшін жиі қолданылады (Üçer және т.б., 2006). Белсендірілген көмір металл гидроксиді ретінде тұндыру, белсендірілген көмірге адсорбция арқылы ерітіндіден металдарды (Ni, Cu, Fe, Co, Cr) кетіреді (Lyubchik және т.б., 2004). Бадам қабығынан алынған AC ағынды сулардан H2 бар және онсыз Ni-ді тиімді түрде кетірді.₂SO₄емдеу (Хасар, 2003).

Жақында биокөмір топырақтың әртүрлі физикалық және химиялық қасиеттеріне пайдалы әсер етуіне байланысты топырақ қоспасы ретінде қолданыла бастады (Beesley et al., 2010). Биокөмірдің құрамында бастапқы материалға байланысты өте жоғары мөлшерде (90%-ға дейін) болады (Chan and Xu, 2009). Биокөмірді қосу еріген органикалық көміртектің адсорбциясын жақсартады,топырақтың рН мөлшері, сүзінділердегі металдарды азайтады және макронутриенттерді толықтырады (Novak және т.б., 2009; Pietikäinen және т.б., 2000). Топырақта биокөмірдің ұзақ уақыт сақталуы басқа түзетулерді қайталап қолдану арқылы металдардың түсуін азайтады (Lehmann and Joseph, 2009). Beesley және т.б. (2010) органикалық көміртек пен рН жоғарылауына байланысты биокөмір топырақта суда еритін Cd және Zn мөлшерін азайтты деген қорытындыға келді. Белсендірілген көмір ластанған топырақта өсірілген жүгері өсімдіктерінің өскіндеріндегі металл концентрациясын (Ni, Cu, Mn, Zn) өзгертілмеген топырақпен салыстырғанда төмендетті (Sabir және т.б., 2013). Биокөмір ластанған топырақта еритін Cd және Zn жоғары концентрациясын төмендетті (Beesley and Marmiroli, 2011). Олар сорбция топырақта металдарды ұстап тұрудың маңызды механизмі деген қорытындыға келді. Биокөмір Cd және Zn концентрациясын сәйкесінше 300 және 45 есеге дейін төмендетті (Бисли және Мармироли, 2011).